نوشتن بخش مهمی از علم است؛ که از آن برای ثبت کردن و انتقال ایده‌ها، فعالیت‌ها و یافته‌ها به دیگران استفاده می‌شود. یک نوشته علمی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. از یک گزارش آزمایشگاهی یا یک گزارش پروژه گرفته تا مقاله چاپ شده در یک مجله علمی و پژوهشی. برای نوشتن مقالات علمی خوب باید اصول و قواعد مقاله نویسی رعایت شود. رعایت قواعد مقاله نویسی سبب می‌شود تا فرآیند چاپ مقالات در کنفرانس‌ها و مجلات معتبر زودتر طی شود. در این نوشته سعی شده تا در مورد مقاله نویسی و قواعد نوشتن مقاله بیشتر توضیح داده شود.
مقاله نویسی چیست؟
مقاله علمی یک گزارش کتبی و منتشر شده است که نتایج تحقیقات اصلی در آن شرح داده می‌شود. هدف از نوشتن مقاله علمی، مطلع کردن دیگران از نتایج تحقیقات علمی خود است. که برای این کار مقاله باید در مجلات علمی چاپ شود. در واقع، مجلات علمی نشریات دوره‌ای با هدف پیشرفت علم هستند که در آن‌ها تحقیقات و پژوهش‌های جدید چاپ می‌شوند. پس مقاله‌ای به مرحله چاپ می‌رسد که در آن تحقیقات و دستاوردهای جدیدی مطرح شود.
مراحل مقاله نویسی به ترتیب
بعد از انتخاب موضوع مقاله، بررسی پیشینه تحقیق و انجام آزمایش‌ها لازم و جمع‌آوری اطلاعات از اینترنت و نتایج نرمافزارهای مرتبط، برای نگارش مقاله مراحل زیر را به ترتیب طی کنید:
- شکل‌ها و نمودارها و جداول نتایج را آماده کنید.
- روش‌های مورد استفاده برای انجام تحقیق را بنویسید.
- بخش بحث و نتیجه‌گیری مقاله را بنویسید.
- نتایج خود را واضح، ساده و روشن بنویسید.
- مقدمه‌ای قانع‌کننده‌ای بنویسید.
- سپس چکیده بنویسید.
- در آخر یک عنوان مختصر و توصیفی برای مقاله خود بنویسید. در صفحه “نحوه انتخاب عنوان مقاله” راهکارهای انتخاب یک عنوان مناسب برای مقالات علمی توضیح داده شده است.
سپس این موارد را با توجه به ساختار مقاله نویسی که در ادامه توضیح داده می‌شود، مرتب کنید.
ساختار مقاله نویسی
ساختار علمی مقالات به ترتیب عبارتند از عنوان ، اسامي نويسندگان، مشخصات نويسنده ، چكيده، کلیدواژه‌ها، مقدمه، روش شناسی (مواد و روش)، بحث و نتیجه‌گیری، نتایج و فهرست منابع.
روش نوشتن چکیده برای مقاله علمی
چکیده، برای اکثر خوانندگان، تنها بخشی از مقاله است که خوانده خواهد شد. این به این معنی است که چکیده باید کل پیام مقاله را به طور موثر منتقل کند. در چکیده باید هدف، روش و نتایج به دست آمده در مقاله به طور خلاصه بیان شود. در واقع چکیده باید نمایی از کل مقاله باشد. در نگارش مقاله سعی کنید از جملات دو پهلو و مبهم و طولانی استفاده نکنید. هر چقدر جملات ساده‌تر و قابل فهم تر نوشته شود بهتر است.
نحوه نوشتن چکیده مقاله در صفحه “چکیده مقاله” توضیح داده شده است.
نوشتن مقدمه مقاله
در قسمت مقدمه پیشینه تحقیق (literature review) بیان می‌شود. در این قسمت هدف مقاله توضیح داده می‌شود. در واقع نویسنده باید خواننده را در مورد اهمیت موضوع موردبررسی‌اش قانع کند. و با بیان پیشینه تحقیق خواننده را مجاب کند که موضوع مقاله، موضوعی جدید و نو است که در مطالعات گذشته نادیده گرفته شده است.
برای مشاهده اطلاعات بیشتر به صفحه “نحوه نوشتن مقدمه مقاله” مراجعه کنید.
روش شناسی در مقاله نویسی
در بخش روش شناسی، باید در مورد آزمایش‌های انجام شده و روش‌های به کار گرفته شده طی پژوهش به طور مفصل توضیح داده شود. در این قسمت باید در مورد نمونه، جمعیت آماری، تعداد نمونه، نحوه نمونه‌گیری، نحوه جمع‌آوری اطلاعات و سایر روش‌های آماری به کار گرفته شده توضیح داده شود.
در صفحه “نحوه نوشتن روش تحقیق مقاله” نکات مربوط به نوشتن این بخش از مقاله توضیح داده شده است.
نحوه نوشتن بحث و نتیجه گیری در مقاله
نتایج به دست آمده از آزمایش‌ها یا نرمافزارهای مورد استفاده، در این بخش مورد بحث قرار می‌گیرد. نتایج در این بخش معمولاً در قالب جداول و نمودارها بیان می‌شود. به طور مثال در یک مقاله ممکن است فرضیه‌ای مطرح شود، در این بخش باید توضیح داده شود که با استفاده از روش‌های به کار گرفته و نتایج به دست آمده، فرضیه رد می‌شود یا پذیرفته می‌شود.
برای مطالعه توضیحات بیشتر روی لینک “بحث و نتیجه گیری مقاله علمی” کلیک کنید.
نتایج در مقاله
نتایج در این بخش به طور خلاصه بیان می‌شود. همچنین نقاط ضعف و محدودیت‌های تحقیق نیز بیان می‌شود که می‌تواند بیان کننده پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی باشد.
توضیحات مربوط به نوشتن این بخش از مقاله در صفحه “نحوه نگارش بخش نتیجه گیری مقاله” بیان شده است.
نحوه نوشتن منابع در مقاله
فرمت نگارش منابع برای مجلات مختلف متفاوت است. و در سایت هر مجله در مورد آن توضیح داده شده است. اما در کل اگر متنی از مقاله یا هر تحقیق دیگری را در مقاله استفاده می‌کنید حتماً در رفرنس، نام نویسنده، سال انتشار، عنوان مطلب، مجله باید ذکر شود. در داخل متن هم باید بعد از هر مطلبی که از پژوهش دیگری بیان می‌شود، در پرانتز نام نویسنده و سال نشر هم ذکر شود. اگر به مقاله‌ای که دو نویسنده دارد ارجاع داده می‌شود، باید نام هر دو نویسنده بیان شود. اما در مقالاتی که بیشتر از دو نویسنده دارد، نام نویسنده اول بیان می‌شود و به دنبال آن در مقالات فارسی “و همکاران” و در مقالات انگلیسی “et all.” به همراه سال چاپ مقاله ذکر می‌شود.
آموزش مقاله نویسی
برای یادگیری مقاله نویسی روش‌های مختلفی وجود دارد. معمولاً دانشجویان مقاطع بالاتر طی تحصیل از استادان و دانشجویان دیگر با نگارش مقاله آشنا می‌شوند. یکی از راه‌های بسیار سریع برای یادگیری نحوه نوشتن مقاله شرکت در کارگاه‌های مقاله نویسی است که در موسسات پژوهشی معتبر برگزار می‌شود.
در موسسه متفکران با همکاری اساتید برتر، دوره‌های مقاله نویسی برگزار می شود. در این دوره‌ها، به شرکت کنندگان نحوه نگارش مقاله از صفر تا صد آموزش داده شود. برای شرکت در این کارگاه‌ها به لینک «دوره علمی پژوهشی» مراجعه کنید.