در هر رشته‌ای پژوهشگران زیادی فعالیت کرده و هرساله تعداد زیادی مقاله و کتاب توسط آنان چاپ می‌شود. اگر بخواهیم محققان یک رشته را ارزیابی کنیم، نمی‌توان تنها به تعداد مقالات و کتب چاپ شده آن‌ها استناد کرد و چنین پنداشت که هرچه تعداد مقالات چاپ شده یک محقق بیشتر باشد، آن فرد در رشته خود تأثیرگذارتر است. چراکه بسیاری از پژوهشگران برای این که رزومه خود را پربارتر کنند، مقالات و کتب زیادی را به نام خود چاپ می‌کنند ولی مقالات آنان محتوای تأثیرگذاری در حیطه کاریشان ندارد.

 اما معیاری وجود دارد که با کمک آن می‌توان محققان یک رشته را از لحاظ علمی مورد ارزیابی و مقایسه قرار داد؛ آن معیار استفاده از شاخص h-index (اچ-ایندکس) است.

شاخص h-index (اچ-ایندکس) چیست؟

h-index شاخصی است برای ارزشیابی پژوهشگران در رشته خودشان است. در واقع با کمک این شاخص می‌توان به نویسندگان مقالات علمی یک عدد نسبت داد که نشان دهنده کیفیت و بهره‌وری آن پژوهشگر در حیطه تخصصی و کاریش است.   

نحوه محاسبه h-index (اچ-ایندکس) به صورت دستی

با استفاده از تعداد مقالات و تعداد استنادات (citation) هر مقاله در مقالات دیگر محققان، می‌توان h-index هر پژوهشگر را محاسبه کرد. اگر اچ-ایندکس محققی برابر با ۶ است به این معنی است که این فرد ۶ مقاله دارد که حداقل ۶ بار به آن مقالات استناد شده است.

صفحه زیر را نیز مطالعه کنید.
منظور از استناد به یک مقاله (سایتیشن  citation مقاله) چیست؟

به مثال زیر توجه کنید:

در این جدول اطلاعات یک پژوهشگر ثبت شده است. این پژوهشگر یک مقاله داشته که ۸۷ بار به آن استناد شده، دو مقاله داشته که ۷۰ مقاله دیگر به آن استناد کرده‌اند و … . تنها جایی که اختلاف تعداد مقالات چاپ شده و تعداد استنادات کمترین مقدار است و در آن تعداد استنادات برابر و یا بیشتراز تعداد مقالات است، در ردیف ۵ مشاهده می‌شود. در این صورت گفته می‌شود که h-index این پژوهشگر برابر با ۸ است.

برخی از پایگاه‌های داده وجود دارند که h-index را محاسبه می‌کنند. برای این که بتوانید اچ-ایندکس خودتان، استادتان و یا هر پژوهشگر دیگری را مشاهده کنید به صفحه “پایگاه‌های ارائه دهنده h-index” مراجعه کنید.

لینک‌های مفید دیگر را نیز مطالعه کنید:

اچ ایندکس ژورنال چیست؟
چگونه مقاله isi بنویسیم؟
چگونه متن کامل پایان نامه را به صورت رایگان دانلود کنیم؟
نحوه دانلود مقاله به صورت رایگان