همان‌طور که می‌دانیم وجه اشتراک مقاله و پایان‌نامه این است که هر دو، کار پژوهشی هستند. ازآنجاکه برای فارغ‌التحصیلی، انجام پایان‌نامه آخرین و مهم‌ترین مرحله است و نگارش آن کار بسیار دشوار و وقت‌گیری است. پس بهتر است افرادی که اقدام به نوشتن پایان‌نامه می‌نمایند مقالاتی را از آن استخراج کرده و به چاپ برسانند. تا بتوانند از مزایای چاپ مقاله در مصاحبه دکتری، پذیرش در دانشگاه‌های خارج و موارد دیگر استفاده نمایند. مقاله و پایان‌نامه هردو دارای ساختار نسبتاً یکسانی هستند با این تفاوت که موارد ذکرشده در مقاله به مبسوطی این موارد در پایان‌نامه نیست. مثلاً بخش نتایج در پایان‌نامه شامل تمام یافته‌های شما می‌شود. اما در مقاله، این بخش به صورت جزئی و بدون تمام جزئیات آورده می‌شود. تبدیل پایان‌نامه به مقاله مراحلی دارد. در پایان‌نامه ۵ فصل وجود دارد:
- کلیات تحقیق
- ادبیات تحقیق
- روش‌شناسی تحقیق
- تحلیل‌های آماری داده‌ها
- نتیجه‌گیری
موارد مهم موجود در فصل‌های پایان‌نامه به‌صورت مختصرتری در بخش‌های مختلف مقاله جای می‌گیرد:
- عنوان(Title)
- چکیده(Abstract)
- مقدمه(Introduction) و مرور ادبیات(Literature)
- روش‌ها(Methods)
- نتایج(Results)
- بحث(Discussion)
- منابع(References)
عنوان تغییر چندانی نمی‌کند. چکیده مقاله معمولاً کمی کوتاهتر از چکیده پایان‌نامه است. مقدمه و مرور ادبیات از فصل اول و دوم پایان‌نامه برداشته می‌شود. اما بسیار مختصرتر از پایان‌نامه. مثلاً اگر شما در قسمت ادبیات پایان‌نامه چندین کار پژوهشی را با جزئیات کامل توضیح داده باشید در مقاله می‌توانید به چند مورد اکتفا کنید.آن هم به صورت کوتاه. روش‌شناسی در فصل سوم پایان‌نامه و به صورت مفصلی توضیح داده می‌شود. در مقاله برای این بخش تنها ذکر مواردی مانند نوع روش تحقیق، جامعه آماری، نمونه و روش نمونه‌گیری و مواردی از این قبیل کافی است. بحث و نتایج در فصل چهارم و به‌ویژه پنجم پایان‌نامه قرار دارد. در مقاله این بخش بسیار حائز اهمیت است. و باید کمی مفصل توضیح داده شود.
از هر پایان‌نامه‌ای می‌توان یک مقاله استخراج کرد. البته بعضی از دانشجویان با تغییر عنوان و برخی از بخش‌های مقاله اول، مقاله دیگری نیز از پایان‌نامه استخراج می‌کنند. همچنین امکان چاپ کتاب از مقاله نیز وجود دارد. برخی معتقدند که این کار کپی کاری است اما این اظهارنظر چندان منطقی نیست زیرا زمانی که شما شروع به نوشتن پایان‌نامه می‌کنید تعداد زیادی مقاله و کارهای پژوهشی را در حوزه نزدیک به عنوان خودتان مطالعه می‌نمایید و در خصوص عنوان موردنظر می‌توانید دانش زیادی کسب نمایید. شما از این دانش برای نوشتن کتاب با عنوانی مشابه پایان‌نامه می‌توانید استفاده کنید.
